Không quân Mỹ hôm 17/8 xác nhận đã tìm thấy nhiều mảnh thi thể người trong khoang chứa càng đáp của một vận tải cơ C-17 cất cánh từ sân bay quốc tế Hamid Karzai ở thủ đô Kabul của Afghanistan. Giới chức Lầu Năm Góc không nói rõ bao nhiêu người thiệt mạng trong sự việc, nhưng cho hay không quân Mỹ đang mở cuộc điều tra.

Quan chức Mỹ cũng tiết lộ những giây phút kinh hoàng trên đường băng sân bay quốc tế Hamid Karzai khi vận tải cơ C-17 Mỹ với số  hiệu “Reach 885” hạ cánh xuống sân bay Kabul hôm 16/8, buộc phi công Mỹ phải ra quyết định chớp nhoáng trong bối cảnh hàng nghìn người Afghanistan tìm cách trèo lên máy bay để thoát khỏi Kabul khi lực lượng Taliban tiến vào kiểm soát thủ đô vào đêm 15/8.

Đêm trước đó, một chiếc C-17 cất cánh từ Kabul với 640 người trong khoang, gấp đôi số lượng dự kiến, sau khi tổ lái nhận định số người này vẫn nằm trong giới hạn sức tải của phi cơ. Máy bay sau đó hạ cánh an toàn ở Qatar.

Tuy nhiên, nhiều người không may mắn như vậy khi “Reach 885” mang theo trang thiết bị và nhu yếu phẩm cho lính Mỹ đáp xuống đường băng sân bay Hamid Karzai sáng 16/8. Ngay sau khi máy bay tiến về vị trí tập kết và hạ cửa đuôi, hàng trăm người Afghanistan ào đến trước sự kinh hoàng của các phi công.

Video xuất hiện trên mạng xã hội hôm 17/8 cho thấy toàn bộ công viên giải trí ở tỉnh Jowzjan, miền bắc Afghanistan, chìm trong biển lửa vào ban đêm, với đám cháy lớn bao trùm khu vực. Tài khoản Twitter đăng video cho hay đây là công viên giải trí Bokhdi ở thành phố Sheberghan, tỉnh Jowzjan.

Quan chức Taliban chấp nhận phỏng vấn cùng nữ phóng viên

Người phát ngôn Taliban Mawlawi Abdulhaq Hemad chấp nhận ngồi đối diện nữ nhà báo Beheshta Arghand trong cuộc phỏng vấn trên truyền hình của hãng tin tư nhân TOLO.

Cuộc phỏng vấn giữa nữ nhà báo Arghand và phát ngôn viên Hemad hôm 17/8 được hãng tin tư nhân Afghanistan TOLO tuyên bố là lần đầu tiên một phụ nữ nước này được phép thực hiện cuộc phỏng vấn với một quan chức cấp cao Taliban.

Trả lời các câu hỏi từ nữ nhà báo, Hemad cho biết Taliban trước hết muốn đảm bảo an ninh trong nước và vấn đề này sẽ dần được cải thiện theo thời gian.

Hemad nói thêm Taliban đang tiến hành các cuộc tham vấn cấp cao để sớm hoàn thiện bộ máy chính quyền tương lai. “Có khả năng một hội đồng sẽ được thành lập. Hiến pháp sau đó sẽ được hoàn thiện”, phát ngôn viên Taliban cho hay.

Theo Hemad, Taliban đã thực sự nắm quyền ở Afghanistan, thêm rằng lực lượng này “không phải những kẻ trộm cướp và phản bội như chính quyền cũ”. Phát ngôn viên Taliban chỉ trích truyền thông phương Tây đã “bôi nhọ” hình ảnh của lực lượng.

Cuộc thăm dò được Reuters/Ipsos tiến hành hôm 16/8 cho thấy 46% người Mỹ trưởng thành tán thành hiệu quả làm việc của Tổng thống Joe Biden, mức thấp nhất được ghi nhận trong các cuộc thăm dò hàng tuần bắt đầu từ khi Biden nhậm chức hồi tháng 1. Tỷ lệ này cũng giảm so với con số 53% trong thăm dò tương tự của Reuters/Ipsos hôm 13/8.

Tỷ lệ ủng hộ Biden giảm khi Taliban tiến vào thủ đô Kabul, chấm dứt chính quyền được Mỹ gây dựng hai thập kỷ qua với chi phí gần 1.000 tỷ USD và hàng nghìn sinh mạng người Mỹ. Tuy nhiên, đa số cử tri Cộng hòa và Dân chủ cho rằng sự hỗn loạn tại Afghanistan gần đây là dấu hiệu cho thấy Mỹ nên rời đi.

Một cuộc thăm dò khác của Ipsos hôm 16/8 cho thấy gần 50% người Mỹ ủng hộ cách Biden chỉ đạo nỗ lực ngoại giao và quân sự của Mỹ ở Afghanistan trong năm nay. Biden, người tháng trước ca ngợi các lực lượng Afghanistan được trang bị “tốt như bất kỳ lực lượng nào trên thế giới”, bị đánh giá tệ hơn ba tổng thống từng chỉ đạo cuộc chiến dài nhất của Mỹ.

“Chúng tôi chưa có bức tranh toàn cảnh về toàn bộ trang bị khí tài đã mất. Tuy nhiên, chắc chắn một lượng lớn trong số đó đã rơi vào tay Taliban. Chúng tôi cảm thấy họ sẽ không sẵn sàng bàn giao số vũ khí đó cho lực lượng tại sân bay”, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan nói trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng hôm 17/8.

Taliban tuyên bố ‘hận thù đã chấm dứt’

Taliban cho biết “hận thù đã chấm dứt” và không muốn có bất kỳ kẻ thù nào, đồng thời hướng đến thành lập chính phủ toàn diện tại Afghanistan.

“Chúng tôi không muốn lặp lại bất kỳ cuộc chiến hay xung đột nào. Những hận thù đã chấm dứt và chúng tôi muốn sống hòa bình. Chúng tôi không muốn có bất kỳ kẻ thù nào ở trong và ngoài nước”, phát ngôn viên Taliban Zabihullah Mujahid cho biết trong cuộc họp báo hôm 17/8.

Đây là cuộc họp báo đầu tiên kể từ khi Taliban giành quyền kiểm soát hầu hết khu vực tại Afghanistan hôm 15/8. Mujahid cho hay tất cả người dân Afghanistan đều sẽ có đại diện trong chính phủ tương lai, trong lúc các cuộc thảo luận và tham vấn đang “diễn ra rất nghiêm túc”. “Afghanistan sẽ có một chính phủ Hồi giáo mạnh mẽ”, ông nói.

Theo Mujahid, thủ lĩnh tối cao của Taliban đã tuyên bố lệnh ân xá chung, cam kết đảm bảo an toàn cho các nhà thầu, phiên dịch viên từng làm việc cho Mỹ và đồng minh, cũng như binh sĩ thuộc lực lượng chính phủ chiến đấu chống lại Taliban những năm qua, cùng các gia đình nỗ lực rời khỏi Afghanistan.

“Chúng tôi đã ân xá cho mọi người, vì lợi ích của sự ổn định và hòa bình tại Afghanistan”, Mujahid tuyên bố, đồng thời kêu gọi người dân ở lại vì họ là tài sản của quốc gia.

Khi được hỏi về quyền của phụ nữ Afghanistan, Mujahid cho biết phụ nữ có thể làm việc và học tập trong nhiều lĩnh vực, bao gồm giáo dục, y tế, cảnh sát và tư pháp, trong khuôn khổ luật Hồi giáo. “Tôi muốn trấn an mọi người rằng sẽ không có bất kỳ sự phân biệt đối xử nào với phụ nữ, nhưng dĩ nhiên phải trong các khuôn khổ của chúng tôi”, ông cho hay.

“Taliban đang hành xử một cách văn minh và có trách nhiệm”, đại sứ Nga tại Afghanistan Dmitry Zhirnov trả lời phỏng vấn trên truyền hình sau cuộc gặp đại diện Taliban ở Kabul hôm qua, bác bỏ quan điểm sẽ có “một cuộc đổ máu” như nhiều người dự đoán.

“Họ đang bắt tay vào khôi phục trật tự trong thành phố và đạt thành công”, Zhirnov cho biết, đồng thời ca ngợi cuộc gặp với Taliban “tích cực, mang tính xây dựng” trong bối cảnh chưa có chính quyền trung ương tại Afghanistan.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho rằng Taliban tuyên bố sẵn sàng tôn trọng ý kiến của người khác là dấu hiệu tích cực. “Họ cho biết sẵn sàng thảo luận về một chính phủ không chỉ bao gồm họ, mà các đại diện khác của Afghanistan cũng sẽ tham gia. Chúng tôi ủng hộ bắt đầu đối thoại toàn diện với sự tham gia của tất cả nhóm chính trị, sắc tộc và tôn giáo tại Afghanistan”, Lavrov nói.