Thủ đô Beirut của Lebanon ngày 4/8 rung chuyển vì vụ nổ kho chứa 2.750 tấn amoni nitrat tại bến cảng. Với sức công phá ngang 240 tấn TNT, nó tàn phá hơn nửa thành phố, khiến ít nhất 135 người thiệt mạng và 5.000 bị thương, gây thiệt hại ước tính lên đến 5 tỷ USD.

Một bức ảnh xuất hiện hôm 5/8 cho thấy kho số 12 của cảng Beirut chứa đầy amoni nitrat, hợp chất chủ yếu được dùng làm phân bón trong nông nghiệp, nhưng có thể trở thành chất nổ mạnh khi bị trộn với các chất dễ cháy. Bức ảnh được đăng trên mạng xã hội cho thấy amoni nitrat lưu tại kho 12 ở cảng Beirut chỉ được đựng trong các bao tải xếp chồng lên nhau mà không có bất kỳ biện pháp bảo vệ nào khác.

Số hàng này được cho là thuộc sở hữu của doanh nhân Nga Igor Grechushkin, được tàu Rhosus treo cờ Moldova chở từ Gruzia tới Mozambique để làm phân bón, nhưng bị bỏ lại khi tàu gặp sự cố động cơ lúc cập cảng Beirut tháng 6/2013.

Các chi phí phát sinh trong quá trình neo tại cảng khiến Grechushkin sau đó tuyên bố phá sản và “bỏ rơi con tàu”. Thủy thủ đoàn gồm 8 người Ukraine và hai người Nga bị buộc ở lại trên trên con tàu chứa hàng nghìn tấn amoni nitrat, khiến nó bị gọi là “quả bom nổi” ở cảng Beirut.

Chính quyền Lebanon sau đó đồng ý cho 6 thủy thủ rời đất nước, những người còn lại bị mắc kẹt trên tàu gần một năm. Số amoni nitrat được bốc dỡ khỏi tàu Rhosus, chuyển đến kho 12 ở cảng và được lưu trữ tại đó suốt 6 năm qua.

Grechushkin hiện cư trú cùng vợ tại đảo Cyprus. Doanh nhân này và các thành viên gia đình chưa bình luận về thông tin trên.

“Lưu trữ amoni nitrat trong cảng dân sự là tội ác chống lại loài người và phải bị trừng phạt. Lên án là không đủ. Tôi an toàn nhưng suy sụp. Tôi mất bạn bè và căn hộ của mình. Nếu tôi ở nhà lúc đó, tôi sẽ mất mạng”, chuyên gia Raghida Dergham thuộc Viện Beirut hôm 5/8 cho hay.

Nội các Lebanon hôm qua yêu cầu quân đội quản thúc tại gia tất cả quan chức phụ trách lưu trữ hàng hóa và an ninh tại cảng Beirut từ năm 2014. Hassan Koraytem, tổng giám đốc cảng vụ Beirut, cho biết số hóa chất trên được đưa vào kho theo lệnh của tòa án.

Koraytem và lãnh đạo Tổng cục Hải quan Lebanon Badri Daher nói rằng họ đã vài lần gửi thư đến cơ quan tư pháp để yêu cầu đưa amoni nitrat khỏi cảng nhưng không được đáp ứng.

Hai tài liệu Reuters đã xem cho thấy hải quan Lebanon đã yêu cầu cơ quan tư pháp vào năm 2016 và 2017 ra lệnh cho cơ quan hàng hải có liên quan tái xuất hoặc phê duyệt việc bán thanh lý amoni nitrat để đảm bảo an toàn cho cảng. Một tài liệu cho thấy họ cũng gửi yêu cầu tương tự năm 2014 và 2015, nhưng giới chức Lebanon không có bất cứ động thái nào sau đó.