Trung Quốc sẽ ‘làm liều’ sau phán quyết của PCA về Biển Đông
TNI nhận định, nếu Trung Quốc vẫn tiếp tục khẳng định những tuyên bố chủ quyền phi lý, nhằm chiếm gần trọn Biển Đông thì sau phán quyết của PCA, các phương án mà Trung Quốc lựa chọn sẽ tiếp tục đẩy khu vực vào bất ổn, xung đột.
Dưới đây là những kịch bản có thể xảy ra theo dự đoán của TNI:
Trung Quốc giả vờ chấp nhận phán quyết của PCA nhưng tiếp tục hành động ngang ngược
Trung Quốc có thể tiếp tục bồi đắp, xây dựng trái phép các đảo nhân tạo ở Biển Đông, biến chúng thành các căn cứ quân sự, triển khai các loại vũ khí chống tàu sân bay, các loại máy bay chiến đấu và máy bay ném bom hiện đại, biến Biển Đông thành Khu vực từ chối tiếp cận/Chống thâm nhập (A2 / AD).
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình
Tuy nhiên, theo TNI, kịch bản này ít có khả năng xảy ra trong bối cảnh hiện nay ở Trung Quốc.
Các nhà lãnh đạo Trung Quốc buộc phải có phản ứng mạnh mẽ và công khai bởi người dân nước này đòi phải có một phản ứng cứng rắn nhằm thể hiện rằng bên ngoài sẽ không thể đuổi Bắc Kinh ra khỏi cái mà họ gọi là vùng ảnh hưởng của Trung Quốc.
Điều này sẽ dẫn đến 2 kịch bản nguy hiểm dưới đây. Cả 2 đều có thể dẫn tới một cuộc đối đầu nguy hiểm trong khu vực cũng như giữa các siêu cường.
Trung Quốc tuyên bố vùng Nhận dạng phòng không (AIDZ) trên Biển Đông
TNI đánh giá, đây là khả năng dễ xảy ra nhất. Bắc Kinh đã phát tín hiệu này trong nhiều tháng qua. Khi được hỏi về vấn đề trên, hầu hết các quan chức Trung Quốc đều tuyên bố hoặc bình luận công khai rằng, mặc dù hiện tại chưa có kế hoạch như vậy, nhưng quyết định trong tương lai sẽ phụ thuộc vào những mối đe dọa ở Biển Đông. Do vậy một khi có phán quyết chống lại Bắc Kinh thì điều này rất dễ xảy ra.
Mỹ đã từng điều máy bay B-52 ra biển Hoa Đông để thách thức vùng nhận dạng phòng không của Trung Quốc.
Trung Quốc sẽ tranh thủ lấy đó là một cái cớ để thành lập AIDZ trên Biển Đông. Để làm như vậy, nước này sẽ tuyên bố cảm thấy bị phán quyết của PCA đe dọa. Bắc Kinh sẽ làm ra vẻ bị buộc phải như vậy bởi sai lầm của các nước khác và áp lực quốc tế.
TNI nhận định, tuyên bố thành lập AIDZ trên Biển Đông sẽ gia tăng căng thẳng trong khu vực, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc đã xây dựng, quân sự hóa trái phép, triển khai các hệ thống phòng không trên khắp Biển Đông.
Một vùng nhận dạng phòng không như vậy, tùy thuộc vào kích thước và phạm vi, có thể tạo nên một cuộc khủng hoảng khu vực, kéo theo nhiều bên trên toàn châu Á. Lúc này, Mỹ sẽ phản ứng không chỉ bằng một hoặc hai máy bay B-52 như khi Bắc Kinh tuyên bố AIDZ ở biển Hoa Đông.
Trung Quốc gây sự ở tất cả các điểm nóng ở châu Á
TNI cho rằng, đây là một khả năng khác có thể xảy ra sau phán quyết của PCA sắp tới. Nếu cảm thấy AIDZ là chưa đủ, Bắc Kinh có thể đẩy vấn đề tới mức một dạng xung đột bằng cách gây sức ép tại tất cả các điểm nóng ở châu Á. Mục tiêu là nhằm chuyển trọng tâm chú ý ra khỏi Biển Đông.
Trung Quốc có thể tăng mạnh các cuộc tuần tra trên không và trên biển ở biển Hoa Đông nhằm chọc giận Nhật Bản. Hơn nữa, Bắc Kinh sẽ bắt đầu khai thác dầu và khí đốt tự nhiên ở khu vực này.
Trung Quốc cũng có thể sẽ cứng rắn hơn với Đài Loan bằng việc đưa ra hàng loạt quyết định như giảm mạnh lượng khách du lịch, giao dịch thương mai và đầu tư vào Đài Loan. Đây là những lĩnh vực mà hòn đảo tự trị này đang rất phụ thuộc vào Trung Quốc đại lục.
Theo TNI, ông Tập Cận Bình nắm trong tay rất nhiều “quân bài” để gây khó dễ cho Đài Loan. Đó cũng là một lợi thế lớn để Bắc Kinh chuyển trọng tâm chú ý khỏi Biển Đông.
Một khả năng nguy hiểm khác là Bắc Kinh chiếm Bãi cạn Scarborough. Đây là hành động chứa nhiều rủi ro và tranh cãi nhất.
Mỹ đã nhiều lần phát tín hiệu cho biết sẽ không để yên nếu như điều đó xảy ra.
Hôm 16/6, cựu Đô đốc Hải quân Mỹ Dennis Blair cảnh báo, Trung Quốc không nên có bất kì hành động gây hấn nào trên Bãi cạn Scarborough.
Ông còn khẳng định, Trung Quốc sẽ phải đối đầu quân sự với Mỹ nếu tiến hành bồi đắp trên Bãi cạn Scarborough. Theo ông, nếu điều đó xảy ra, Trung Quốc chắc chắn sẽ thua cuộc.
Theo TNI, sau phán quyết của PCA vào ngày 12/7 tới, châu Á sẽ phải đối mặt với nguy cơ căng thẳng gia tăng nếu Bắc Kinh tiếp tục hành động ngang ngược bất chấp các quy định luật pháp quốc tế.
Nội dung được thực hiện qua tham khảo Tạp chí National Interest. National Interest được thành lập vào năm 1985. Tạp chí thường tập trung vào vấn đề chính sách đối ngoại và những lợi ích quốc gia của Mỹ.
PHẠM KHÁNH (Lược dịch)
